Η περιβαλλοντική αδειοδότηση στην Ελλάδα και ο «κακός» λύκος του παραμυθιού
Στα παραμύθια αλλά και στη λαϊκή μας παράδοση, αναζητάμε πάντα τον «κακό» λύκο της ιστορίας. Είναι προφανές ότι έχει γίνει βίωμα στους περισσότερους ότι ο λύκος είναι πάντοτε κακός, αν και πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα θηλαστικά της χώρας, που μάλλον έχει παρεξηγημένο ρόλο στα παραμύθια. Είναι όμως η εσωτερική μας ανάγκη να ψάχνουμε πάντα τον εύκολο στόχο και ο λύκος στα παραμύθια παίρνει τον ρόλο του βολικού κακού.
Είναι ιδεολογήματα ότι η προστασία του περιβάλλοντος καθυστερεί τα αναπτυξιακά έργα.
Το ίδιο συμβαίνει και με την αναπτυξιακή πολιτική της χώρας. Συχνά εσφαλμένα κατά την ταπεινή μου άποψη κατηγορείται ή μάλλον δαιμονοποιείται το περιβάλλον και η εγγενής ανάγκη για την προστασία του, ενώ άλλες είναι οι αιτίες της υπανάπτυξης και της υστέρησης της χώρας. Ένα από τα ιδεολογήματα που συχνά κυριαρχούν στο δημόσιο διάλογο είναι ότι η προστασία του περιβάλλοντος καθυστερεί τα αναπτυξιακά έργα στη χώρα, ενώ οι ορθολογιστές εντοπίζουν τις καθυστερήσεις στις εσφαλμένες λογικές που κυριάρχησαν στη χώρα μας και στις χρόνιες παθογένειες του πολιτικού και οικονομικού συστήματος. Το περιβάλλον όμως είναι για αυτούς που αναζητούν τις εύκολες λύσεις, ο βολικός κακός του παραμυθιού.
Η περιβαλλοντική πολιτική στη χώρας μας, θα έπρεπε να ασκείται από το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος αλλά πάντα εμπλέκονται περιέργως άλλα 2-3 υπουργεία μαζί με μια σειρά φορέων που γνωμοδοτούν ανάλογα με την υπό μελέτη δραστηριότητα. Με τον Ν.4014/2011 και τις ακόλουθες Υ.Α που εκδόθηκαν έγινε προσπάθεια από την πολιτεία να εξορθολογήσει τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης της χώρας και να αντιμετωπιστούν προβλήματα που χρονίζουν. Στο παρελθόν κατηγορήθηκαν, αδίκως όπως προκύπτει από το αποτέλεσμα, οι πολλές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και έγινε αλλαγή στην κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων. Το πρόβλημα όμως παραμένει, αφού η γνωμοδοτική διαδικασία για ένα έργο περνάει από το σύνολο της διοικητικής δομής του κράτους, εμπλέκοντας από το Υπουργείο Άμυνας, το Υπουργείο Πολιτισμού μέχρι και το Υπουργείο Ναυτιλίας, ενώ σε ορισμένες δραστηριότητες πρέπει να συγκληθούν επιτροπές της Περιφέρειας και των Δήμων, καθυστερώντας σημαντικά την διαδικασία αδειοδότησης.
Να σταματήσει η δαιμονοποίηση του επιχειρείν.
Ρητορικό το ερώτημα αν χρειάζονται τόσες γνωμοδοτήσεις για ένα έργο ΑΠΕ, μια κτηνοτροφική μονάδα ή μια τουριστική εγκατάσταση, η απλά αποτελεί μια παραδοχή της πολιτείας ότι με υποστελεχωμένες υπηρεσίες, και με την έλλειψη επιθεωρητών περιβάλλοντος, (παρόλο που θεσμοθετήθηκαν η παρούσα κυβέρνηση δεν έχει προχωρήσει στην έκδοση των αναγκαίων ΠΔ), δεν είναι δυνατόν ο έλεγχος τήρησης των περιβαλλοντικών όρων των επιχειρήσεων.
Η χώρα δεν μπορεί να ενσωματώνει αυτούσια την περιβαλλοντική νομοθεσία από άλλες χώρες τις ΕΕ αλλά πρέπει να την προσαρμόζει στις δικές της ιδιαιτερότητες και το ελληνικό επιχειρηματικό γίγνεσθαι. Συνεπώς η τήρηση των περιβαλλοντικών όρων δεν μπορεί να επαφίεται μόνο στην ευσυνειδησία του επιχειρηματία αλλά πρέπει να συμπληρώνεται και με τον απαραίτητο έλεγχο από την πολιτεία.
Πρέπει όμως να σταματήσει η δαιμονοποίηση του επιχειρείν, καθώς δεν μπορεί συλλήβδην όλοι οι επιχειρηματίες να θεωρούνται ότι θέλουν να βλάψουν το περιβάλλον. Σε πολλές περιπτώσεις η εταιρική ευθύνη ενσωματώνει την περιβαλλοντική διάσταση σε ικανοποιητικό βαθμό, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που ο φορέας του έργου εφαρμόζει πιο αυστηρά περιβαλλοντικά πρότυπα και διαδικασίες από ότι ορίζει η κείμενη περιβαλλοντική νομοθεσία.
Η προστασία του περιβάλλοντος και η οικονομική ανάπτυξη μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά.
Στη γραφειοκρατία και στην πολυνομία είναι το πρόβλημα και εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε. Ενδεικτικό είναι ότι στα πρώτα 30 χρόνια της Μεταπολίτευσης (1974-2005) μετράμε 171.500 νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις. Σε όλα αυτά πρέπει να συμπεριλάβουμε και την «δυνατότητα» της κάθε υπηρεσίας και ορισμένες φορές ενός υπαλλήλου να ερμηνεύει την νομοθεσία κατά το δοκούν, δυσχεραίνοντας την διαδικασία προσδιορισμού και έκδοσης των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας μιας επιχείρησης. Ρητορικό το ερώτημα, ποιο είναι το τελικό το αποτέλεσμα της διαδικασίας, καθώς είναι δύσκολο με την υπάρχουσα δομή των ελεγκτικών μηχανισμών να διαπιστωθεί η τήρηση των περιβαλλοντικών όρων από τις επιχειρήσεις.
Η χώρα έχει ικανούς και έξυπνους επιχειρηματίες, ευσυνείδητους κρατικούς λειτουργούς αλλά και καταρτισμένους επιστήμονες περιβάλλοντος, που αν συνεργαστούν ορθά και με ανοιχτό πνεύμα θα ξεπεράσουν τα προβλήματα και τις παθογένειες του παρελθόντος. Επίσης πρέπει να γίνει αποδεκτό ότι στα περισσότερα ζητήματα μπορούν να εφαρμοστούν οι βέλτιστες τεχνικές για τον μετριασμό και την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που δύναται να προκαλέσουν έργα και δραστηριότητες , που είναι απαραίτητα για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Η προστασία του περιβάλλοντος και η οικονομική ανάπτυξη μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά όχι μόνο σε νομοθετήματα αλλά και στην πράξη. Η πράσινη ανάπτυξη, που τόσο άδικα κατηγορήθηκε από πολλούς κυβερνώντες και μη, αν σχεδιαστεί σωστά, μπορεί να αποτελέσει τον μοχλό όχι μόνο για την έξοδο της χώρας από την κρίση αλλά την εμπέδωση μιας διαφορετικής κουλτούρας στους πολίτες, ότι ο κακός λύκος είναι μόνο στα παραμύθια και όχι στη ζωή μας...
* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Van Gogh (1853-1890), Entrance to the Public Gardens in Arle
Ο Καλπακίδης Κ. Δαμιανός γεννήθηκε το 1980 στην Κατερίνη, είναι πτυχιούχος του τμήματος Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων και κάτοχος ΜΔΕ στην Αειφορική Διαχείριση Προστατευόμενων Περιοχών. Εργάζεται από το 2007 ως σύμβουλος περιβαλλοντικών έργων, με εμπειρία στην εκπόνηση μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ειδικής οικολογικής αξιολόγησης, την υλοποίηση προγραμμάτων περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και την εκπαίδευση ενηλίκων σε θέματα περιβάλλοντος. Στα επιστημονικά του ενδιαφέροντα είναι οι κλιματικές αλλαγές, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η αειφορική διαχείριση προστατευόμενων περιοχών. Είναι κάτοχος μελετητικού πτυχίου κατηγορίας 27 από την ΓΓΔΕ και affiliate member of IEMA. Το 2015 ήταν υποψήφιος βουλευτής της Δημοκρατικής συμπαράταξης στην Πιερία ενώ από το 2013 είναι μέλος του τομέα Περιβάλλοντος του ΠΑΣΟΚ. Αρθογραφεί για ζητήματα περιβάλλοντος σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα.
Οι δημοσιεύσεις αποτελούν δημιούργημα αυτού που τα γράφει και το OlymposPress.gr διατηρεί το δικαίωμα διαγραφής τους χωρίς προειδοποίηση αν αναφερθεί ότι προσβάλλουν ή είναι αντίθετα στον νόμο.
