Επιμνημοσυνη Δεηση υπερ των πεσοντων στη Μαχη του Λιτοχωρου (30-31/4/1946)

Επιμνημόσυνη Δέηση τελέστηκε στον Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Λιτοχώρου και στο Μνημείο Ηρώων της περιοχής, το πρωί της Κυριακής 10 Απριλίου 2016, υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των 12 φονευθέντων Χωροφυλάκων και Στρατιωτών που υπηρετούσαν στον Αστυνομικό Σταθμό Λιτοχώρου και στο Μεταβατικό Απόσπασμα, το βράδυ της 30^ης Μαρτίου προς ξημερώματα Κυριακής 31 Μαρτίου 1946, ημέρα διεξαγωγής Εθνικών εκλογών. Την εκδήλωση διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας.

Παρών στην εκδήλωση ήταν και ο μοναδικός επιζήσας στη Μάχη του Λιτοχώρου, Χωροφύλακας Νικόλαος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος μίλησε αλλά και κατέθεσε στεφάνι στο Ηρώο προς τιμήν των 12 συμπολεμιστών του που έπεσαν κατά την πολύωρη μάχη.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας κ. Δημήτριος Αδαμόπουλος τίμησε με πλακέτα τον κ. Παπακωνσταντίνου και τον ανακήρυξε ως Επίτιμο Πρόεδρο του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας.

Η τελετή περιλάμβανε Επιμνημόσυνη Δέηση, ομιλία του Αντιπροέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας, του Αντιπροέδρου της ΕΑΣ, του Προέδρου του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας κ. Δημήτριου Αδαμόπουλου, του επιζήσαντος Χωροφύλακα Ν.Παπακωνσταντίνου, βράβευση του κ. Παπακωνσταντίνου από τον κ. Αδαμόπουλο, προσκλητήριο νεκρών, κατάθεση στεφανιών, τήρηση ενός λεπτού σιγής στη μνήμη των πεσόντων κατά τη μάχη του Λιτοχώρου και τέλος εψάλη ο Εθνικός Ύμνος.

Στεφάνια στη μνήμη των πεσόντων Χωροφυλάκων και Στρατιωτών κατέθεσαν συγγενείς των θυμάτων, εκπρόσωποι των Συνδέσμων Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας από διάφορα μέρη της χώρας, εκπρόσωποι αντιστασιακών οργανώσεων, εκπρόσωπος της Ένωσης Αστυνομικών Ν.Πιερίας κ.ά.

Να σημειωθεί ότι στην τελετή δεν κλήθηκε κανένα κόμμα, ενώ σε εκπροσώπους κομμάτων, που αυτοβούλως προσήλθαν στην εκδήλωση. δεν τους επιτράπηκε να καταθέσουν στεφάνια. Παρόλα αυτά, δύο εκπρόσωποι κομμάτων, αν και δεν είχαν κληθεί να παραστούν στην τελετή, επιδίωξαν να παρευρεθούν εκεί με σκοπό να καταθέσουν στεφάνια, πράγμα που όμως δεν έγινε δεκτό κατά τη διάρκεια της τελετής. Ωστόσο, μετά το πέρας της τελετής και οι δύο εκπρόσωποι κομμάτων άφησαν στεφάνια στο μνημείο, χωρίς όμως να γίνουν αντιληπτοί από τους διοργανωτές.

Σε δηλώσεις του ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας, κ. Δημήτριος Αδαμόπουλος, ανέφερε ότι η τελετή που διοργανώνει κάθε χρόνο ο Σύνδεσμος Αποστράτων Πιερίας δεν είναι κομματική τελετή, είναι μια θρησκευτική και εθνική τελετή, γι αυτό και δεν επιτρέπεται η κατάθεση στεφανιών από εκπροσώπους κομμάτων, δεν επιτρέπεται η κομματική εκμετάλλευση της εκδήλωσης.

Έχουν περάσει εβδομήντα χρόνια από τότε που ένοπλοι ενός ελληνικού πολιτικού κόμματος, του ΚΚΕ, επετέθησαν εναντίον του Σταθμού Χωροφυλακής του Χωριού που σήμερα βρισκόμαστε. Εδώ στο Λιτόχωρο. Η βραδιά ήταν σημαδιακή. Ξημερώνοντας εκείνη η ημέρα άνοιγαν οι κάλπες για την διεξαγωγή των πρώτων εκλογών μετά από ακριβώς δέκα χρόνια χωρίς εκλογές λόγω της δικτατορίας Μεταξά και της Κατοχής. Οι τελευταίες εκλογές είχαν γίνει στις 26 Ιανουαρίου 1936.

Η επίθεση αυτή δεν ήταν τυχαία, δεν έγινε από κάποιους καταδιωκόμενους αγωνιστές, όπως πάγια επαναλαμβάνεται από το ΚΚΕ. Δεν είχε στόχο τα συγκεκριμένα αμούστακα παιδιά, Χωροφύλακες και Φαντάρους, που βρίσκονταν εκεί για την τήρηση της τάξης την ημέρα των εκλογών. Είχε στόχο την ειρήνη στον τόπο, την πορεία της χώρας, το πολιτικό της σύστημα, την ίδια την πεμπτουσία της Δημοκρατίας που είναι οι εκλογές. την κατάληψη της εξουσίας με επανάσταση και όχι με δημοκρατικές διαδικασίες. Δεν ήταν τυχαία αλλά προαποφασισμένη από την ηγετική ομάδα του ΚΚΕ. Και δεν ήταν απόφαση κάποιων θερμόαιμων, ακραίων «αγωνιστών»..

Η επίθεση στο Λιτόχωρο δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία ότι πραγματοποιήθηκε με εντολή του Ζαχαριάδη και σχεδίασε, οργάνωσε και εκτέλεσε το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ, όπως παραδέχεται ο Μάρκος Βαφειάδης.

Για την επίθεση γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά. Λέχθηκαν ψέματα, γράφτηκαν υπερβολές, πλάσθηκαν ιστορίες οι οποίες επειδή επαναλαμβάνονται, χωρίς ουσιαστικό αντίλογο, έγιναν μύθοι. Αλλά οι μύθοι σε έναν λαό σαν και εμάς είναι πολλές φορές επικίνδυνοι γιατί πολλές φορές ταυτίζονται, γίνονται ένα με την πραγματικότητα. Είναι μύθος ότι την αποχή από τις εκλογές δεν την ήθελε το ΚΚΕ. Είναι μύθος ότι σύρθηκε στην αποχή από τα άλλα κόμματα του ΕΑΜ. Είναι μύθος ότι υποχρεώθηκε να πάει σε ένοπλη εξέγερση. Είναι μύθος ότι την αποχή από τις εκλογές τη στήριζε ο Στάλιν και η Σοβιετική Ένωση. Με βάση την βιβλιογραφία, μεγάλο τμήμα της οποίας είναι πολύ παλιά, θα προσπαθήσουμε να διαλύσουμε τους μύθους. Και να δείξουμε ότι η δολοφονία αυτών των παιδιών που σήμερα τιμούμε ήταν προμελετημένη και απροσχημάτιστη. Και θα φανεί ότι οι μύθοι έγιναν «πραγματικότητα», «αλήθειες» εξαιτίας της συνεχούς επανάληψης από τους ηττημένους και τον εφησυχασμό των νικητών, τελικά, εκείνων των σπαραγμών.

Είναι προφανές, λοιπόν, και αυταπόδεικτο ότι δεν είναι αυτοάμυνα μια νυκτερινή καταδρομική επίθεση εναντίον ενός σταθμού χωροφυλακής οκτώ ώρες πριν από το άνοιγμα της κάλπης για τη διενέργεια εθνικών εκλογών…

Την αποχή από τις εκλογές είναι αλήθεια τη ζητούσαν και μάλιστα την πρότειναν αρχικά όχι το ΚΚΕ αλλά κάποια μικρά κόμματα, περιθωριακής εκλογικής δύναμης που συμμετείχαν στο ΕΑΜ κατά την κατοχή αλλά αποχώρησαν μετά τα Δεκεμβριανά, καθώς και προσωπικότητες όπως ήταν ο Σβώλος, ο Τσιριμώκος και άλλοι αστοί πολιτικοί όπως ο Καφαντάρης, ο πρώην Πρωθυπουργός της εξόριστης βασιλικής Κυβέρνησης του Καΐρου Τσουδερός, ο νεότερός τους και πολλά υποσχόμενος Γ. Καρτάλης που ήταν ήδη Υπουργοί της κυβέρνησης του Κόμματος των Φιλελευθέρων Σοφούλη και μερικοί άλλοι μεμονωμένοι πολιτικοί. Η απειλή της αποχής των αστών πολιτικών από τις εκλογές απευθύνονταν στον πρωθυπουργό Σοφούλη από τον οποίο ζητούσαν μια μικρή, δύο-τριών μηνών, αναβολή ώστε να εξασφαλιστεί, όπως έλεγαν, η καλύτερη προετοιμασία των εκλογών, π.χ. για ενημέρωση των εκλογικών καταλόγων κλπ. Κατά βάση, όμως, η απειλή της αποχής γινόταν γιατί δεν τους συνέφερε πολιτικά, γιατί όλα προεξοφλούσαν την άνετη νίκη των κομμάτων της Δεξιάς, ιδιαίτερα μετά τα Δεκεμβριανά.  Άλλο όμως απειλή για αποχή από τις εκλογές και άλλο η ένοπλη βία εναντίον του Κράτους και η δολοφονία οργάνων της φύλαξης της Τάξης και της Ασφάλειας των πολιτών. 

Διατυπώνεται  από την αριστερή ιστοριογραφία η άποψη,  η οποία σε κάθε περίπτωση είναι προβληματική για ένα Σταλινικό κόμμα της εποχής εκείνης όπως ήταν τότε το ΚΚΕ,   ότι τελικά η απόφαση του ΚΚΕ για αποχή από τις εκλογές επιβλήθηκε από τους σοσιαλιστές συμμάχους στο ΕΑΜ, δηλαδή από τον Σβώλο, τον Τσιριμώκο και κάποιους αστούς πολιτικούς ενώ εμφανίζεται το ΚΚΕ να «σέρνεται» από αυτούς σε κάτι που δεν ήθελε. Και  εμφανίζουν το ΚΚΕ ως ένα κόμμα προσκολλημένο στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες και στις δυνατότητες που αυτές δημιουργούν σ’ εκείνους που τις ακολουθούν.  Εμφανίζουν μάλιστα το ΕΑΜ  έτοιμο για όλα, για πολιτικές θυσίες (π.χ. να αποδέχεται ακόμη και το πλειοψηφικό σύστημα) ενώ το ΚΚΕ, που ήταν πάντοτε η «ραχοκοκαλιά» του ΕΑΜ, εμφανίζεται ότι έδινε εντολή να συγκροτηθούν εφορευτικές επιτροπές και εκλογικός μηχανισμός.. Οι όποιες μη κομμουνιστικές δυνάμεις του  ΕΑΜ που ήδη ήταν κολοβωμένες μετά τη αποχώρηση του κόμματος των Σβώλου - Τσιριμώκου, εμφανίζονται από τους στρατευμένους ιστορικούς, να επιβάλλουν στο ΚΚΕ την άποψη για αποχή, όταν μάλιστα είναι γνωστό πόσο το ΚΚΕ τους υποτιμούσε και αδιαφορούσε για την ύπαρξή τους όχι μόνον την περίοδο αυτή αλλά και από τότε που συμμετείχαν στο ΕΑΜ, όταν δηλαδή αποφάσιζε μόνο του την ένοπλη Στάση στα Δεκεμβριανά «..όχι μόνον ερήμην αλλά και εναντίον της θέλησης των συνεταίρων του στο ΕΑΜ, οι οποίοι το βράδυ της 3^ηςπρος την 4^η Δεκεμβρίου 1944 εξαπατήθηκαν ότι όλα έβαιναν προς εκτόνωση..» (ΜΟΥΜΤΖΗΣ, 2013; σελ. 285). Όταν την ίδια στιγμή ένοπλες ετοιμοπόλεμες και εμπειροπόλεμες δυνάμεις του ΕΛΑΣ από την Πελοπόννησο και την Ρούμελη ήταν ήδη στα περίχωρα της Αθήνας μετά από εντολή του Γραμματέα του ΚΚΕ Σιάντου, που είχε ήδη χρηστεί Αρχιστράτηγος του.

Όμως στο Κομμουνιστικό κόμμα δεν είχε συζητηθεί απλώς το θέμα της αποχής, που σε τελευταία ανάλυση θα μπορούσε να πει κανείς πως, στα πλαίσια της Δημοκρατίας, η αποχή είναι μία «νόμιμη» πολιτική πράξη. Η αποχή είχε συζητηθεί επανειλημμένως στα όργανα του κόμματος, στο Συνέδριο του κόμματος, στην Κεντρική Επιτροπή, στο Πολιτικό Γραφείο κλπ. Η αποχή αλλά και η ένοπλη αντίδραση, «η ένοπλη λαϊκή πάλη», για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία της αριστερής φρασεολογίας, τότε αλλά και μέχρι σήμερα, είχαν συζητηθεί, ως απειλές, μέσα στο ΚΚΕ. Οι τέτοιες απειλές ήταν συνεχείς και επαναλαμβανόμενες από τον Ζαχαριάδη ο οποίος επιστρέφοντας από το Νταχάου τον Μάιο του 1945 ξαναέγινε Γραμματέας του κόμματος. Απειλούσε  ο Ζαχαριάδης από τον Αύγουστο του 1945, από την Θεσσαλονίκη, ότι αν δεν «..αλλάξει η κατάσταση γρήγορα..» «και αν το απαιτήσει το συμφέρον του λαού..» «..θα ξανακουστεί στις κορυφές ..το δοξασμένο «Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα». Διατύπωνε την άποψη στο 7^ο Συνέδριο τον Σεπτέμβριο του 1945 ότι «..ενώ υπάρχει η δυνατότητα ειρηνικού περάσματος στο σοσιαλισμό..», που πρότεινε ο Παρτσαλίδης, «..αυτή απομακρύνεται, δίνοντας τη θέση στα όπλα», ενώ η 2^η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ (Ιανουάριος 1946), αποφάσιζε, όπως αναφέρει ο ίδιος ο Ζαχαριάδης στο βιβλίο του  «Καινούργια κατάσταση, καινούργια καθήκοντα», «.. να προχωρήσει στην οργάνωση της νέας ένοπλης λαϊκής πάλης ενάντια στο μοναρχοφασιστικό αφηνιασμό» (ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ, 1979; Σελ. 40). Επομένως, η επιλογή για ένοπλη λαϊκή πάλη «ζυμώθηκε» καλά μέσα στον στενό πυρήνα του ΚΚΕ και τα όργανα του Κόμματος.

Αν υπάρχει κάτι που δεν είναι ευρύτερα γνωστό είναι ότι την απόφαση της αποχής από τις εκλογές το ΚΚΕ την έλαβε κόντρα και προς τη θέληση της Σοβιετικής Ένωσης και τη «συμβουλή» του Στάλιν να συμμετάσχει το κόμμα στις εκλογές. Το αντίθετο μάλιστα είναι διαδεδομένο και ως κρατούσα άποψη στους νικητές, που είχε προωθηθεί από όλα τα δημοκρατικά κόμματα «του αντικομμουνιστικού τόξου» τότε,  που έλεγε ότι η Σοβιετική Ένωση όχι μόνον ανεχόταν αλλά προωθούσε την αποχή. Ο Ζαχαριάδης στη 2^η Ολομέλεια, τον Φεβρουάριο του 1946, όταν πρότεινε για λογαριασμό του Πολιτικού Γραφείου την αποχή από τις εκλογές. συνάντησε την αντίδραση των Σιάντου, Βαφειάδη, Χρύσας Χατζηβασιλείου κ.ά.  Όταν ο Ζαχαριάδης είδε ότι δεν θα μπορούσε να επικρατήσει, έκλεισε τη συζήτηση λέγοντας ότι θα πρέπει να περιμένουν την επιστροφή του Παρτσαλίδη από τη Μόσχα όπου είχε πάει με άλλους δύο από το «κολοβωμένο» ΕΑΜ για να ζητήσει τις συμβουλές του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Παρτσαλίδη σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Αυγή» στις 2 Ιανουαρίου 1976, ο υπεύθυνος για την Ελλάδα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης Πετρώφ του μετέφερε την υπόδειξη του Υπουργού Εξωτερικών Μολότωφ – επομένως και του Στάλιν - για συμμετοχή στις εκλογές. Όταν ο Παρτσαλίδης μετέφερε αυτή την υπόδειξη στο Πολιτικό Γραφείο, παρόντων της Χρ. Χατζηβασιλείου, του Σιάντου και του Χατζή, ο Ζαχαριάδης έβαλε τις φωνές, λέγοντας: «Γι΄αυτά τα πράγματα, εμείς θα αποφασίσουμε». Έτσι, αποφάσισαν χωρίς αντίδραση όλοι στο Πολιτικό Γραφείο, ΑΠΟΧΗ. Τι ήταν το Πολιτικό Γραφείο; Το ανώτατο όργανο του ΚΚΕ!!. Τέσσερα χρόνια αργότερα ο Ζαχαριάδης θα δώσει την εξήγηση για την απόφαση της αποχής στο βιβλίο του με τίτλο «Δέκα Χρόνια Πάλης» σελ. 28: «..Αφαιρούσαμε από τους Εγγλέζους το προσωπείο και τη δυνατότητα να παρουσιάσουν την Ελλάδα σαν τακτοποιημένη χώρα… Πιστεύαμε ότι με τη συμμετοχή στις εκλογές θα καλλιεργούσαμε τις κοινοβουλευτικές αυταπάτες στο λαό… και με την αποχή προετοιμάζαμε καλλίτερα το Λαό για τη νέα ένοπλη αντιπαράθεση..» (ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ, 1979; σελ. 49). Αυτό το γεγονός αποσιωπήθηκε από το ΚΚΕ για να μην φανεί ότι παρόλη την αρνητική θέση του Στάλιν αυτοί επέμεναν, αλλά και να μην φανεί τότε στα μέλη και στελέχη της εποχής ότι το κόμμα πρόδωσε την μεγάλη πατρίδα… Η πλευρά των νικητών των αστών πολιτικών το εκμεταλλεύτηκε, γιατί τότε επένδυσε στη συντήρηση του μύθου.. που βόλευε όταν στην έναρξη του ψυχρού πολέμου το 1947 οι Σοβιετικοί τροφοδοτούσαν τους στασιαστές Έλληνες συντρόφους τους..

Η επίθεση στο Λιτόχωρο ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή περίπτωση αυτοάμυνας και ούτε μπορεί να θεωρείται ως αυθόρμητο ξέσπασμα εκδίκησης, αφού είχε προαποφασιστεί από τον ίδιο τον Ζαχαριάδη, που έδωσε τις τελευταίες απαραίτητες οδηγίες στο Μακεδονικό Γραφείο καθ΄ οδόν προς Πράγα, σχεδιάστηκε και επιλέχθηκε το Λιτόχωρο, ημέρες πριν από την εκδήλωσή της επίθεσης. Είναι προφανές ότι αυτή η ενέργεια δεν μπορούσε να είναι αυθόρμητο ξέσπασμα και αυτοάμυνα αλλά και συγχρόνως να είχε προαποφασιστεί.. Η επίθεση του Λιτοχώρου ήταν « κάτι περισσότερο από απλή περίπτωση αυτοάμυνας..» ούτε «..μπορεί να θεωρείται ως αυθόρμητο ξέσπασμα εκδίκησης»  αναφέρει ο Smith (2002) σε άρθρο του με τίτλο: «Αυτοάμυνα και Κομμουνιστική πολιτική». Το ίδιο παραδέχεται σε εφημερίδες και το μέλος του Πολιτικού Γραφείου και Γραμματέας του ΕΑΜ ο Μήτσος Παρτσαλίδης όταν λέει: «Μας έσυραν (Σημείωση γράφοντος: υπονοεί οι άλλοι, οι Ζαχαριαδικοί) στον εμφύλιο πόλεμο… Η επίθεση στο Λιτόχωρο ξεπερνούσε την αυτοάμυνα».

Το ότι η επίθεση στο Λιτόχωρο αποτέλεσε την απαρχή της γενικευμένης ένοπλης σύγκρουσης και ότι δεν αποφασίστηκε από τον Ζαχαριάδη αποκλειστικά αλλά είχε προαποφασιστεί από την 2^ηΟλομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ που είχε συγκληθεί τον Φεβρουάριο του 1946 το επιβεβαίωσε ακριβώς πριν από μία εβδομάδα ο Γραμματέας του ΚΚΕ κ. Κουτσούμπας ακριβώς εδώ στο Λιτόχωρο. Οι νεκροί μας ας αναπαύονται ειρηνικά πλέον γιατί δεν έχασαν την ζωή τους από κάποιους  θερμόαιμους που «συναντήθηκαν σε μια σπηλιά» όπως αναφέρεται στην κομματική μυθολογία,  αλλά μετά από απόφαση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας...

 Σε κάθε περίπτωση η επίθεση στο Λιτόχωρο, για το σύνολο σχεδόν των μελετητών της περιόδου αυτής, θεωρείται ως η έναρξη του Τρίτου Γύρου ή του Εμφυλίου 1946-1949. Παρόλον ότι υπήρχαν διάφορες τάσεις στην Κεντρική Επιτροπή και στο Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ, έστω και μειοψηφικές, επικρατούσαν πάντοτε οι Ζαχαριαδικοί, που διατηρούσαν τις άκαμπτες λενινιστικές-σταλινικές αρχές της κατάκτησης της εξουσίας με επανάσταση, αρχές τις οποίες ο Ζαχαριάδης και κάποιοι άλλοι σύντροφοί του είχαν «..μάθει στη σχολή KUTV(Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο της Εργαζόμενης Ανατολής) της Σοβιετικής Ένωσης». Εξάλλου, στο 7^ο Συνέδριο του ΚΚΕ το 1945 αποφασίστηκε ότι η διαδικασία του «..αστικοδημοκρατικού μετασχηματισμού είχε αντικατασταθεί με τον στόχο της εγκαθίδρυσης της λαϊκής δημοκρατίας διά της επανάστασης..».

Αυτό ήταν το ιστορικό και το πολιτικό πλαίσιο στο οποίο εκδηλώθηκε η επίθεση στο Λιτόχωρο. Υπήρξαν και διάφορες δικαιολογίες που μιλούσαν για «λευκή τρομοκρατία» που ναι μεν υπήρξε αλλά δεν ήταν ούτε στην έκταση που την παρουσίαζε το ΚΚΕ αλλά και δεν εκτιμήθηκε ως αντίδραση στην κόκκινη βία. τις δολοφονίες χιλιάδων αθώων πολιτών στις πόλεις και στα χωριά που είχαν εκτελεστεί  από τον ΕΛΑΣ, την ΟΠΛΑ (Ομάδες Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών) και την Πολιτοφυλακή κατά τον Κατοχικό Εμφύλιο (1943-44), κατά την ΕΑΜοκρατία (Οκτώβριος – Δεκέμβριος 1944) και κατά τις 33 ημέρες της Στάσης των Δεκεμβριανών (Ομηρία, δολοφονίες, καταστροφές στην Αθήνα -κυρίως-).

Οι δώδεκα στρατιώτες του καθήκοντος, οι  νεκροί του Λιτοχώρου που τιμούμε σήμερα, δεν είναι οι νεκροί ενός κόμματος, μιας ιδεολογίας. Δεν είναι απλώς οι δικοί μας νεκροί. Εξ άλλου και οι νεκροί της άλλης πλευράς ήταν δικοί μας, με την έννοια ότι κι αυτοί ήταν Έλληνες. Αυτοί όμως οι 12 νεκροί που σήμερα τιμούμε είναι οι νεκροί της Πατρίδας στο όνομα και τις εντολές της οποίας έπεσαν. Είναι τα 12 παλικάρια που απλά τίμησαν τον όρκο τους για τήρηση των νόμων και του Συντάγματος, σε αντίθεση με εκείνους που τους επετέθησαν τα ξημερώματα της 31^ης Μαρτίου, της ημέρας των Εκλογών, που είναι η Ημέρα της Δημοκρατίας.

Σ’ εκείνες τις εκλογές. το Λιτόχωρο ήταν το χωριό όπου έμελλε, κακώς αλλά και δυστυχώς, να ταυτισθεί με μια μαύρη στιγμή για τον τόπο, μια μαύρη στιγμή που κόστισε πόνο, αίμα και δεινά στους ανθρώπους αυτής της χώρας αλλά, και προπαντός, στην ίδια τη χώρα. Θάνατοι ενόπλων στα μέτωπα των μαχών έως και τον Αύγουστο του 1949. Θάνατοι αόπλων στα μετόπισθεν, στις πόλεις και στα χωριά. Χιλιάδες οι νεκροί τα επόμενα τρία χρόνια.

Οι πρώτοι νεκροί εν καιρώ ειρήνης έπεσαν εδώ στο Λιτόχωρο. Αυτών τη μνήμη ήρθαμε σήμερα να τιμήσουμε, όπως εξάλλου κάνουμε κάθε χρόνο. Όχι από συνήθεια. Αλλά από άσβεστο χρέος. Πρόκειται για τη δολοφονία 12 νέων αμούστακων παιδιών, απλών κανονικών χωριατόπουλων, που υπηρετούσαν την πατρίδα τους ως χωροφύλακες ή στρατιώτες, άγνωστοι μεταξύ τους και οι περισσότεροι ξένοι προς το Λιτόχωρο και την Πιερία. Εξάλλου, όλοι τους μόλις πριν από λίγες ημέρες είχαν φθάσει στο Λιτόχωρο. Οι χωροφύλακες μόλις είχαν τελειώσει την ταχύρρυθμη εκπαίδευσή τους ενώ οι φαντάροι είχαν έλθει για τη φύλαξη των εκλογικών κέντρων.

Τιμούμε αυτά τα 12 παλικάρια κάθε χρόνο, και κάθε χρόνο τέτοια μέρα ανανεώνουμε την υπόσχεσή μας ότι θα τους θυμόμαστε για πάντα, έχοντας τη βεβαιότητα ότι είναι ξεχωριστοί Έλληνες, είναι Αιώνιοι, γιατί έπεσαν για την Πατρίδα.

ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ, Σ., 1979. Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ. Η Ελλάδα του 1945-1949. Τόμος Α΄. Εκδόσεις Φυτράκης.

Παρτσαλίδης Μ. Συνεντεύξεις: Ελευθεροτυπία, 13 Δεκεμβρίου 1978 και Ταχυδρόμος 25 (1977), ΑΥΓΗ, 2 Ιανουαρίου 1976.

RICHTER, H., 2002.  Η Δεύτερη Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ και η Απόφαση για Εμφύλιο: Μία Επανεκτίμηση. Επιμέλεια: Ιατρίδης Ιωάννης, Ole Smith, Lars Baerenzen, Μελέτες για τον Εμφύλιο Πόλεμο 1945-1949. Εκδόσεις Ολκός, 2002, σελ. 185-193.

SMITH, OLE, 2002. Αυτοάμυνα και Κομμουνιστική Πολιτική. Επιμέλεια: Ιατρίδης Ιωάννης, Ole Smith, Lars Baerenzen, Μελέτες για τον Εμφύλιο Πόλεμο 1945-1949. Εκδόσεις Ολκός, 2002, σελ. 165-183.